هسته پژوهشی عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر

مسئول هسته: جناب آقای دکتر جلیل کوهپایه زاذه

دستیار هسته: سرکار خانم دکتر بتول طایفی

======================================================

مقدمه:

به دلیل افزایش روند مرگ ومیر ناشی از بیماریهای غیرواگیر به خصوص در کشورهای در حال توسعه، سازمان بهداشت جهانی از دو دهه پیش بیماریهای غیرواگیر را جزو اولویتهای بهداشتی کشورهای در حال توسعه اع

لام کرده است.درحال حاضر بیماریهای غیرواگیر علل اصلی مرگ ومیر و ناتوانی در جهان هستند به طوری که بخش قابل ملاحظه ای از بارجهانی بیماریها را به خود اختصاص میدهند.  این در حالی است که بار بیماریهای غیرواگیر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط به طور قابل توجهی نسبت به کشورهای پیشرفته بیشتر است. عواقب انسانی، اجتماعی و اقتصادی بیماریهای غیر واگیر در همه کشورها محسوس است اما در کشور های فقیر و جمعیت های آسیب پذیر برجسته تر است و نیز کاهش بار جهانی بیماریهای این بیماریها یک الویت مهم و ضروری برای توسعه پایدار است. بیماریهای غیر واگیر به عنوان یک علت عمده مرگ در جهان هستند که تقریبا سه چهارم این مرگها و عمده مرگهای پیش از موعد ناشی از بیماریهای غیر واگیر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط اتفاق می افتد و بسیاری از این مرگها قابل پیشگیری هستند. با توجه به اینکه کشور ما نیز از این روند مستثنی نیست؛ لذا تشکیل این هسته با هدف بررسی و تعیین شیوع  و بروز بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مربوطه و طراحی و ارائه مداخلات هزینه اثربخش برای پیشگیری و کنترل این بیماریها ضروری به نظر می رسد.

  چشم انداز

این هسته تحقیقاتی جهت ارتقاء سطح سلامت و افزایش کیفیت زندگی جامعه از طریق سنجش سلامت و شناسایی عوامل اجتماعی موثر بر بیماریهای غیرواگیر و بررسی مداخلات هزینه اثر بخش در پیشگیری و کنترل این بیماریها و عوامل خطر مربوطه تلاش خواهد نمود که در بین هسته های مراکز تحقیقات منطقه بهترین دست آوردها را حاصل نماید.

 ماموریتهای هسته ی پژوهشی بیماریهای غیر واگیر

1. طراحی مطالعات اپیدمیولوژیک بروز و شیوع بیماریهای غیر واگیر به تفکیک نوع بیماری

2. طراحی مطالعات اپیدمیولوژیک بروز و شیوع عوامل خطر مرتبط با بیماریهای غیر واگیر

3. طراحی و اجرای مطالعات مداخله ای با هدف پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر

4. طراحی و اجرای مطالعات مداخله ای با هدف پیشگیری و کنترل عوامل خطرمرتبط با بیماریهای غیر واگیر

5. جذب منابع پژوهشی و همکاری با سایر سازمانها ی ملی و بین المللی

6. همکاری، تعامل، مشارکت و حمایت از برنامه ها و طرح های تحقیقاتی و پایان نامه ها در زمینه بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مربوطه

7. طراحی مطالعات مرور نظام مند و متا آنالیز معتبر در زمینه بیماریهای غیر واگیر به تفکیک نوع بیماری و عوامل خطر مربوطه

8. کمک به ایجاد نظام مراقبت جامع کشوری برای بیماری های غیرواگیر به تفکیک بیماری

9. طراحی و انجام مطالعات  مداخله ای ارتقاءدهنده سلامت و توانمند ساز جامعه

10.  ارزشیابی  شاخص‌های مرتبط با عملکرد نظام سلامت در زمینه بیماری‌های غیرواگیر

 خطوط تحقیقاتی

1. مطالعات مربوط به عوامل خطر اصلی رفتاری مربوط به بیماری‌های غیرواگیر شامل استعمال دخانیات، رژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی و مصرف الکل، عوامل خطر متابولیک/ فیزیولوژیک این بیماری‌ها مشتمل بر افزایش فشار خون، افزایش قند خون، افزایش کلسترول، چاقی/ اضافه وزن

2. مطالعات مربوط به پیشگیری وکنترل بیماری‌های غیرواگیر که به ترتیب اولویت، عبارتند از:

      1-2 بیماریهای عروقی مغز

      2-2بیماری‌های قلبی عروقی

      3-2سوانح و حوادث

      4-2اختلالات روانی

      5-2سرطان‌ها

      6-2بیماری دیابت

      7-2بیماری‌های مزمن کلیوی

      8-2بیماری‌های تنفسی

      9-2بیماری‌های دستگاه گوارش

     10-2بیماری‌های عضلانی- استخوانی

3. مطالعات مربوط به مولفه های اجتماعی موثر بر رخداد بیماریهای غیر واگیر

4. مطالعات مربوط به میزان بهره‌مندی مردم از خدمات مرتبط با پیشگیری و مدیریت بیماری‌ها ی غیر واگیر و عوامل خطرآن

راهبردهای بلند مدت

1.     تاکید بر نوآوری, ابداع و خلاقیت در پژوهشهای مرتبط با بیماریهای غیرواگیر

2.     تاکید بر نوآوری, ابداع و خلاقیت در پژوهشهای مرتبط با عوامل خطر مرتبط با بیماریهای غیرواگیر

3.     طراحی و اجرای پروژه های مرتبط با بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط با بیماریهای غیرواگیر مورد نیاز نظام سلامت

4.     همکاری با سازمانهای و پروژه های مرتبط با بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در سطح ملی و بین المللی

5.     شناسایی الویت های جامعه در حوزه بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مربوط به آتها

6.     گسترش تحقیقات مبتنی بر نیازهای ملی و بین المللی در حوزه بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مربوط به آتها

7.     شناسایی روند تغییرات فراوانی بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط با بیماریهای غیرواگیر در سطح ملی و بین المللی با دیدگاه آینده پژوهانه

 نتایج مورد انتظار

هدف غایی (Impact)

ارتقا سطح سلامت در حوزه بیماریهای غیر واگیر در کشور

برونداد

1. ارائه اطلاعات به روز، دقیق و مورد نیاز  به سیاستگزاران و تصمیم گیرندگان  نظام سلامت

2. ارائه اطلاعات به روز، دقیق و مورد نیاز  به سازمانها و موسسات علمی داخل کشور و سازمانهای بین المللی

3. تولید دانش در غالب دستورالعملهای بومی و خلاصه های سیاستی در سطح ملی و منطقه ای

 برنامه کوتاه مدت

1. جلب همکاریهای بین بخشی و مشارکت های اجتماعی

2. انجام پروژه های با هزینه کم در راستای اهداف هسته

3. جذب گرنت های تحقیقاتی در راستای اهداف هسته

4. انعقاد تفاهم نامه همکاری با موسسات و سازمانها

5. توانمند سازی محققین علاقه مند در زمینه پزوهشهای مرتبط با اهداف هسته

6. انتشار مستندات علمی مرتبط با اهداف هسته

برنامه میان مدت

1. مشارکت در اجرای طرح های تحقیقاتی بین المللی ارائه شده توسط ارگان ها و مراکز تحقیقاتی جهان نظیرWHO

2. انجام امور مشاوره علمی و تحقیقاتی در حوزه بیماریهای غیر واگیر و عوامل خطر مربوط به آتها

برنامه بلند مدت

1. شناسایی عوامل خطر و بیماریهای غیر واگیر در سطح ملی و منطقه ای

2. شناسایی روند تغییرات شیوع عوامل خطر و بیماریهای غیر واگیر در سطح ملی و منطقه ای

3. تدوین و ارائه دستورالعمل ها و خلاصه های سیاستی در سطح ملی و منطقه ای

 ارکان هسته پژوهشی

مسوول هسته: دکتر جلیل کوهپایه زاده

دستیار هسته: دکتر بتول طایفی نصرآبادی

اعضای گروه پژوهشی هسته:

دکتر مریم طایفی
دکتر ارغوان شیخ الاسلام
دکتر حمید رضا برادران
دکتر عاطفه واعظمی
دکتر مریم صالحی